Als je vrouwen vraagt naar overgangsklachten dan noemen ze direct ‘opvliegers’. Inwendige ‘hittegolven’ die ontstaan door miscommunicatie tussen het brein en de hormoonhuishouding. Het brein denkt dat je oververhit raakt en reageert. Het gevolg? De vlammen slaan je uit, overmatig transpireren, rode huid, soms hartkloppingen en duizeligheid.
En juist die hartkloppingen vragen om extra aandacht.
De overgang kondigt het einde aan van de vruchtbare periode van een vrouw. Zoals een meisje niet van de ene op de andere dag vruchtbare vrouw is geworden, is deze overgang van vruchtbaar naar onvruchtbaar ook een meerjarig proces. Over het algemeen speelt de overgang zich af tussen het 40e en 60e jaar. In deze levensfase krijgt de vrouw te maken met grote hormonale schommelingen en daarbij behorende overgangsklachten. De duur en intensiteit van de klachten zijn volstrekt onvoorspelbaar.
De eerste signalen die de vrouw krijgt dat de overgang zich aankondigt zijn over het algemeen veranderingen in de menstruatiecyclus. Die veranderingen vinden plaats in de periode tot aan de allerlaatste menstruatie; de menopauze. De fase ervoor noemen we de pre-menopauze, of de perimenopauze. De menopauze kun je pas achteraf vaststellen, je weet immers niet vooraf of je voor de laatste keer ongesteld bent. Pas als de menstruatie een jaar is weggebleven spreken we van de menopauze.
Vaak wordt de term menopauze gebruikt als synoniem voor de overgang. De menopauze is echter de allerlaatste menstruatie. Pas als de menstruatie een aaneengesloten jaar is weggebleven, spreken we van de menopauze. Vanaf dat moment is de vrouw onvruchtbaar, en komt haar cyclus ook niet meer terug.
Wat nou als er na dat jaar toch weer sprake is van vaginaal bloedverlies?
De overgang is de afronding van de vruchtbare periode. De vrouw raakt door haar natuurlijke voorraad eicellen heen. Zijn de eicellen op, dan vindt er geen eisprong meer plaats en blijft de menstruatie definitief weg. Dus pas na de menopauze is de vrouw definitief niet meer vruchtbaar. Maar iedere menstruatie tijdens de overgang, tot aan de menopauze, is een lichamelijke reactie op een vrijgekomen eicel. En dus kan de vrouw, zolang er nog een eisprong plaatsvindt, zwanger worden.
De overgang vindt over het algemeen plaats tussen het 40e en 60e levensjaar. Het is een proces van meerdere jaren, waar geen exacte leeftijd of doorlooptijd aan kan worden gekoppeld. Niet aan de overgang zelf, maar ook niet aan de menopauze. Gemiddeld heeft 50% van de vrouwen rond haar 50e jaar haar menopauze gehad. En is dan dus niet meer vruchtbaar. De resterende 50% in meer of mindere mate dus nog wel.
Iedere vrouw komt, vroeger of later, in de overgang terecht. Bij de geboorte heeft een vrouw in aanleg honderdduizenden eicellen in het lichaam. Dat is de natuurlijke voorraad waarmee zij het in het leven moet doen. Vanaf de eerste dag neemt het aantal eicellen al af. Als die voorraad eicellen sterk vermindert, dan raakt de vrouw in de overgang. De overgang van de vruchtbare naar niet vruchtbare periode. De gemiddelde leeftijd voor de definitief laatste menstruatie, de menopauze, ligt in Nederland rond de 51 jaar. Een aantal jaren voor de menopauze beginnen de hormoonschommelingen van de pre-menopauze, de perimenopauze. Dat merkt de vrouw vaak als eerste aan veranderingen in haar menstruatiecyclus. En hoewel de vruchtbaarheid in die fase terugloopt is de kans op zwangerschap nog wel aanwezig.
Er is geen exacte leeftijd te noemen voor de menopauze. 51 Jaar is een gemiddelde. Er zijn vrouwen die vroeger of later dan met 51 jaar in de menopauze komen. En dat is volkomen natuurlijk. Er kan sprake zijn een redelijke late of vroege overgang of menopauze. Maar een vervroegde overgang is niet hetzelfde als een vroege overgang.
De overgang staat letterlijk voor de overgang van de vruchtbare naar de niet vruchtbare fase in het leven van een vrouw. Het is een proces van jaren, waar alle vrouwen tussen hun 40e en 60e doorheen gaan. Hormoonschommelingen en afnemende productie van vrouwelijke hormonen hebben effect op het welbevinden van vrouwen. Ze ervaren niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk klachten. Het tijdstip waarop de overgang begint, de totale duur en de intensiteit van symptomen kan onderling sterk verschillen.
De woorden overgang en menopauze worden over het algemeen gebruikt om het einde van de vruchtbare periode van een vrouw aan te geven. De overgang is echter het natuurlijke proces van meerdere jaren, waar de menopauze onderdeel van uitmaakt. De definitief laatste menstruatie noemen we de menopauze. Omdat vrouwen in de overgang soms langere periodes zeer onregelmatig menstrueren, kan de menopauze pas met zekerheid worden vastgesteld nadat de menstruatie een jaar is weggebleven. Dus altijd met terugwerkende kracht.
Hoe weet je nu of de overgang is begonnen? Wat zijn overgang symptomen? Is er een overgang leeftijd te benoemen?
Iedere vrouw is uniek. En dus heeft zij een unieke menstruatiecyclus en bijbehorende vruchtbaarheid. Ook de afronding van de vruchtbare periode verloopt bij iedere vrouw anders. Vroeg of laat doorloop je de fasen van de overgang: pre-menopauze, menopauze en post-menopauze. Van de eerste overgangsverschijnselen tot het definitief wegblijven van de menstruatie. En het hervinden van een nieuwe (hormonale) balans. De overgang kondigt zich niet aan op een exacte leeftijd of met vaststaande overgangsklachten.
